Virtual reality in het speciaal onderwijs

AMSTERDAM - Hoe zorg je ervoor dat een jongere na een woede uitbarsting weer rustig wordt? Hoe laat je professionals ervaren hoe het is om autisme te hebben? Hoe kan je als leraar nog meer handvatten krijgen om te gaan met lastig gedrag in de klas? Verschillende afdelingen van Altra College (speciaal voortgezet onderwijs in Amsterdam en omgeving) hebben gekeken hoe virtual reality hierbij kan ondersteunen. De eerste resultaten en ervaringen zijn positief.

Het Altra College in Amsterdam zet virtual reality in om de rust en focus terug te brengen in een drukke klas waardoor lesgeven lastig was. De leerlingen hebben individueel een les in virtual reality bijgewoond, de les werd op verschillende manieren verstoord. Hoe reageer je daar op? Met behulp van realtime biofeedback werd gekeken wat er dan gebeurt (oa stress kan je zo meten). Na elke sessie werd de situatie met de leerling nabesproken. Na anderhalve maand was er positieve ontwikkeling, de leerlingen spraken elkaar aan en konden aangesproken worden.

VR laat je ervaren hoe het is om autisme te hebben
Leerlingen van Altra helpen mee om een VR beleving te maken waarin professionals, ouders en leeftijdsgenootjes kunnen ervaren hoe het is om autisme te hebben. Meer dan 40 leerlingen hebben situaties gedeeld die kenmerkend zijn voor een stoornis in het autistisch spectrum. Dit onderzoek heeft geleid tot een aantal heel realistische en voor velen herkenbare scenario’s die de diversiteit van de spectra weergeven. Voor de vervolgstap is het Altra College op zoek naar financiering.

Oefenen in een veilige virtuele omgeving
Het is belangrijk dat de situaties in de virtuele wereld zo realistisch mogelijk zijn. Daarom wordt gebruik gemaakt van echte filmopnames in plaats van animaties. Vooraf aan de training heeft Esther Simao van het bedrijf Social VR (www.socialvr.nl) bij diverse docenten lastige situaties opgehaald die vaak voorkomen in de klas. Op basis van deze verhalen zijn scripts ontwikkeld. En wie kunnen de situaties beter spelen dan de leerlingen zelf! Met het 360 graden beeld kan je in de VR echt helemaal om je heen en zelfs boven en onder kijken.

Docenten trainen met behulp van VR
Samen met Social VR is een virtual-realitytraining ontwikkeld voor de docenten in het speciaal onderwijs. In de virtuele wereld ervaar je een klas die totaal niet makkelijk is, heel vergelijkbaar met hoe de klassen in het echt kunnen zijn. Je krijgt te maken met verschillend leerlinggedrag, zoals leerlingen die niet luisteren, hun mobiel weigeren weg te leggen, te laat binnen komen, agressief reageren. Wat doet dit met je? Hoe zou je reageren?

Het werd de docenten niet makkelijk gemaakt in de virtuele wereld. Waarbij ze de ene keer een situatie in de klas ervaren vanuit docentperspectief en de andere keer vanuit leerlingperspectief. Dit brengt bewustwording, zelfreflectie en reflectie op de situatie met zich mee. Met behulp van deze training willen we het handelingsrepertoire van de docenten vergroten. Het biedt tools om in de praktijk bewuster te zijn van wat je emotie is, welke gedachte daarbij hoort en welke handeling je kiest om het gewenste gevolg te veroorzaken. De uitwisseling met collega’s en het samen oefenen zorgt voor nieuwe inzichten en ideeën voor je aanpak in de klas. Het helpt je om inzicht te krijgen in je eigen ontwikkeling en om steviger in de schoenen te staan.

Kansen voor de toekomst
Het Altra College ziet nog veel meer mogelijkheden voor de inzet van VR in de klassen van speciaal onderwijs. Samen met docenten brainstormt men over nieuwe toepassingen.

Bron: Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs