Onderwijsinspectie: grote verschillen in organisatie en kwaliteit bij afstandsonderwijs

DEN HAAG - Scholen/opleidingen zijn in de tweede lockdown snel omgeschakeld naar afstandsonderwijs. Schoolleiders en leraren laten daarbij ook een groot lerend vermogen zien. Dit komt naar voren uit een onderzoek van de inspectie naar de organisatie en kwaliteit van het afstandsonderwijs. Het beschrijft de diversiteit in vormen, proces, ervaringen en kwaliteit van afstandsonderwijs ten tijde van de coronacrisis. Een representatief beeld levert het onderzoek niet op, het doel was de variëteit in kaart te brengen en goede voorbeelden op te halen. En op die manier bij te dragen aan kennis deling tussen scholen en besturen. Hierover bericht de Onderwijsinspectie.

Hoewel het in het belang van leerlingen is dat onderwijs zo veel mogelijk fysiek plaatsvindt , verdienen deze innovaties een blijvende plaats in het onderwijsaanbod. De opbrengsten van dit onderzoek kan men gebruiken om deze hybride of digitale vormen van onderwijs te verbeteren; zij kunnen bijdragen aan de doorontwikkeling van opgedane inzichten.

Bestaande kwaliteitsverschillen tussen scholen lijken door afstandsonderwijs te worden uitvergroot. De kwaliteit van de lessen varieert sterk, omdat de kwaliteit, competenties en talenten van de leraren ook nu heel bepalend zijn. Tevens bracht de lockdown voor veel schoolleiders een heel andere taakinvulling met zich mee. Vrijwel iedereen probeerde zelf het wiel uit te vinden en het hoofd boven water te houden. De mogelijkheden om samen tot oplossingen te komen zag men vaak niet. Met de opbrengst van dit onderzoek wil de inspectie graag kennisdeling stimuleren. Lees de bevindingen van de inspectie in de factsheets over de sectoren primair onderwijs, voortgezet onderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs; ook vindt u daar inspirerende voorbeelden. Deze kunnen schoolleiders en leraren helpen van elkaar te leren.

Grote lijnen bij bevindingen

De kwaliteit van de lessen varieert sterk, omdat de kwaliteit, competenties en talenten van de leraren ook nu heel bepalend zijn. Het lukt niet iedere leerkracht even goed om onderwijs op afstand vorm te geven. Het online onderwijs vraagt van leraren een andere inzet en nieuwe competenties. Goede interactie tijdens lessen is in alle sectoren een uitdaging. Ook wordt zelfstandig werken voor leerlingen een steeds belangrijkere vaardigheid. Daarnaast hebben bestuurders en schoolleiders weinig zicht op de kwaliteit van afstandslessen. Ook hebben schoolleiders door de lockdown tijdelijk een heel andere taakinvulling; zij moeten er nu vooral voor zorgen dat de school voldoet aan de (steeds veranderende) coronamaatregelen.

Overigens biedt afstandsonderwijs ook extra kansen. Dit geldt voor leerlingen die liever onderwijs volgen in de thuisomgeving, leerlingen die op deze manier extra aanbod kunnen krijgen en leerlingen die thuis extra uitgedaagd worden.

Waarom dit onderzoek?

De noodzakelijke overstap naar afstandsonderwijs was voor het onderwijsveld nieuw. De inspectie besloot in kaart te brengen wat scholen/opleidingen met afstandsonderwijs doen. Niet alleen om een eerste beeld te krijgen van afstandsonderwijs, maar ook om goede voorbeelden te kunnen delen. Bij dit onderzoek heeft de inspectie niet geoordeeld, maar alleen bevindingen opgehaald. Ook gebruikte de inspectie het onderzoek om zelf ontwikkelde toezichtinstrumenten te testen.

De inspectie ziet dat er goede dingen gebeuren en realiseert zich dat zij als toezichthouder de enige is die overal komt. Daarom kiest zij ervoor actief bij te dragen aan het delen van kennis tussen leraren, scholen en besturen. Dit is nu in factsheets voor het funderend onderwijs vastgelegd. Ook voor het mbo, waarbij nog steeds sprake is van onderwijs op afstand, legt de inspectie bevindingen vast. In oktober publiceren we hierover.

Bekijk meer informatie op de website van de Onderwijsinspectie

Bron: Onderwijsinspectie