Onderwijs geluk zit in een klein ho(e)kje..

ZEIST - Wie kan zich het niet herinneren; de afscheidsmusical van groep 8. Of als je iets ouder bent onder ons: de 6de klas. De laatste klas van je kinderleven. Buitenspelen wordt hangen, brommers opvoeren en banden plakken van fietsen, of juist andersom. Fietsbanden leksteken!

Het is natuurlijk niet helemaal waar, want in de brugklas ben je echt wel nog een beetje groep 8. De mindset van vrij zijn, spelen, plezier maken zit nog diep in jou geworteld. Maar het moment dat je les krijgt van meneer Van Viersen, docent wiskunde en mevrouw Fransen, docent Engels, begint het kind zijn een beetje bij beetje af te brokkelen. Het systeem beweegt ieder kind stapje voor stapje naar een permanente staat van volwassen moeten zijn, volwassen gedrag, strategisch moeten denken en eerst goed nadenken voordat je gaat doen. Het kinderleven, de wereld van onbezorgdheid, spelen en bovenal plezier maken is voorbij.. Dat klinkt eigenlijk erg dramatisch, net als het tijdloze liedje “Het Dorp van Wim Sonneveld”.

Complete competitiestrijd

Maar is het plezier maken in het dagelijks leven dan inderdaad voorbij? Het heerlijk uren kunnen spelen met lego, blokken, tekenen of gamen? Dat ultieme gevoel van vrijheid en onbezorgdheid?

Vanaf de brugklas leren we dat we moeten scoren, hoge cijfers halen en maximaal moeten presteren... wat dat dan ook mag inhouden. Vanaf de brugklas wordt het leven een complete competitiestrijd. Want met een 5 gaan we niet over, een 6 is net genoeg en ben je middelmatig, maar als je een 7, 8 of hoger haalt dan ben je wel een gigantische topper. Wow… Jij komt er wel! Haal je een 10, dan ben je helemaal de uitblinker. Dan kan je alles bereiken wat je maar wilt.

En eigenlijk zeg je tegen de anderen.. die een 6, 5 of lager halen.. jullie bakken er niets van. Jullie zijn minder dan die een 7 of hoger hebben gehaald. Wil je de beste zijn? Dat zal lastig worden voor je. Want jij kan niet zo goed leren. Je moet naar een ander ‘lager’ niveau om toch nog iets van je leven te maken.

Begonnen bij de Radboud Universiteit

Het VWO/Gymnasium is de kroon voor iedere ouder waarbij de toekomstverwachtingen van het kind zeer succesvol zijn terwijl het praktijkonderwijs vaak als een teleurstelling wordt ervaren bij ouders en ook voor het kind. Want praktijkonderwijs is lager dan iedere andere opleiding. Dan laat ik speciaal onderwijs nog even in het midden. Want stel je voor: Je bent op een verjaardagsfeestje, je zit naast de nicht van je tante die jarig is. Je raakt met elkaar in gesprek of eigenlijk… uit het niets vertelt het nichtje: “Mijn dochter Myrthe zit nu in Parijs. Ze loopt stage bij een groot media bedrijf waar zij onderzoek doet betreffende internationale betrekkingen en de verhouding tot de media wereldwijd.” “En mijn zoon Floris-Jan is net begonnen bij de Radboud Universiteit aan zijn studie Rechtsgeleerdheid. Fantastisch hè? En? Wat doen jouw kinderen?” En dan valt het even stil... je weet niet zo goed hoe te beginnen maar je begint maar ergens met vertellen…

“Mijn dochter Sofie kon niet goed meekomen met het tempo van school en zit nu op het praktijkonderwijs, maar ze doet het heel goed hoor, ze weet alleen nog niet wat ze wil gaan doen.” (praktijkonderwijs uitgelegd op google: Wat is praktijkgericht onderwijs? Leerlingen krijgen praktijkgericht onderwijs. Wat er geleerd wordt, moet voor een leerling in de toekomst praktisch bruikbaar zijn. Het praktijkgericht onderwijs is erop gericht de leerlingen te begeleiden naar een zo zelfstandig mogelijk functioneren in de toekomst.)

“En mijn zoon Jeroen is een kanjer. Hij is super lief en sociaal maar soms heeft hij moeite met zich te concentreren en daarom moest hij naar speciaal onderwijs. Hij heeft ADHD, ADD en andere vormen van ODD en iedere vorm waar meerdere AA’s inzitten waardoor leren niet zo heel gemakkelijk gaat bij hem maar hij doet het erg goed hoor.” (speciaal onderwijs uitgelegd op google; Het voortgezet speciaal onderwijs is voortgezet onderwijs voor kinderen met een zwaardere ondersteuningsbehoefte. Het gaat meestal om leerlingen met een beperking, ziekte of stoornis. Het voortgezet speciaal onderwijs is onderverdeeld in vier clusters en leidt op tot een vervolgopleiding, een baan of dagbesteding.)

SBO De Kans

Stel je eens voor. Joyce is een leuke vlotte meid, 15 jaar midden in de bloei van haar leven. De enorme grote wereld is een grote speeltuin bomvol “social media” mogelijkheden en kansen. De toekomst staat wagenwijd voor haar open. Joyce is bezig het leven te ontdekken met alle ups en downs die iedere tiener tegenkomt. ‘Oogt’ heel normaal, is heel lief en zorgzaam, maar zit op speciaal onderwijs. En Joyce is wezenloos verliefd geworden op Alex. Sinds kort hebben zij verkering. En Alex, Alex wil haar heel graag voorstellen aan zijn ouders.

“Hoi Pap, mam.. Dit is mijn verkering” “Hoi, ik ben Joyce.” “O hallo Joyce, wat leuk je te ontmoeten. En? Waar zit jij op school?” “Ik zit op SBO De Kans. Want ik heb een zwaardere ondersteuningsbehoefte. Ik schijn een beperking te hebben, ziekte of stoornis, maar het gaat goed hoor! Niets aan de hand verder… En hoe gaat het met u?”

Kansengelijkheid?

Herkenbaar? Dit is alleen herkenbaar bij ouders die kinderen hebben met een rugzakje. Of misschien dat je zelf een rugzakje hebt. Vreemd genoeg vertelt niemand met trots dat zijn of haar kind op speciaal of praktisch onderwijs zit. En dit is echt iets om even over na te denken… Hoog, laag, hoog inkomen, laag inkomen, probleemwijken of nog erger, je woont in een achterstandswijk? Het probleem is dat wij kampioen zijn, jawel wij halen een dikke 10+, in het stigmatiseren van alles. Als het niet in een hokje past, dan kan je er niets mee. 

Kansengelijkheid, het lerarentekort, het tekort aan schoolleiders, de kwaliteit van het onderwijs… zijn allemaal onderwerpen die dagelijks de revue passeren in de verschillende vormen van media. Onze knappe geleerde koppen denken allen in verbinding na over oplossingen en mogelijkheden voor verbetering. De absoluut goedbedoelde innovatieve initiatieven en allerlei groepen die met elkaar strijden voor een ‘beter onderwijs’, zoals Hannibal de avontuurlijke tocht over de Alpen heeft doorstaan, proberen zij vanuit het systeem het systeem te veranderen. Kansengelijkheid binnen het onderwijs? Zet dan beoordelen niet centraal maar de mens als individu!

Jouw geluk is een natuurkundige som

Ons onderwijs is een absolute basis voor ieders bestaansrecht binnen onze samenleving. Deze basis vormt dus ook op latere leeftijd iemands werkplezier en werkgeluk. En geluk? Geluk zit niet in een hokje. Want jouw geluk... is een natuurkundige som van passie en gedrevenheid, van waardering en verbinden. Onderwijs, daar vinden wij allemaal iets van. Maar passen we in een ho(e)kje of kunnen we iedereen in een hartje plaatsen?
 

Door: Maurice van Bokhoven

Gastdocent, Keynote spreker, specialist duurzame inzetbaarheid, directeur Het Onderwijs Domein

Bron: Het Onderwijs Domein - partner Onderwijsland.com