Algemene Onderwijsbond strijdt tegen lumpsumverdeling

UTRECHT - Schoolbesturen die gaten in de begroting opvullen met geld dat is bedoeld voor docenten of te veel geld uitgeven aan huisvesting. De bekostiging in het onderwijs, de lumpsum, is veel te vrijblijvend. Dat moet anders en daarom komt de AOb met een plan: ‘De autonomie van de schoolbesturen moet worden ingeperkt als het gaat om de besteding van het geld.’

De AOb stuurde de Tweede Kamer vandaag een plan voor herziening van de lumpsum, het financieringssysteem dat scholen veel vrijheid geeft bij de besteding van overheidsgeld. Op 21 juni debatteert de Vaste Kamercommissie voor onderwijs over de financiën. ‘De lumpsum functioneert op dit moment niet op een wijze die recht doet aan het onderwijs’, schrijft Verheggen. Er zijn verschillende aanpassingen nodig om te zorgen dat het geld goed terechtkomt.

Op dit moment zijn er acties in het primair onderwijs voor meer investeringen om het salaris van leraren te verhogen en de werkdruk te verlagen. In het hele onderwijs is er een forse investering nodig, volgens Verheggen, zeker omdat de lerarentekorten oplopen. ‘De bekostiging moet weer toereikend zijn. En als de investeringen er zijn, dan is het van belang dat het geld ook besteed wordt waarvoor het bedoeld is.’

Scheiding
In het plan pleit de AOb, niet voor het eerst, voor een scheiding tussen de materiële kosten en de personeelskosten, zodat besturen geld niet verschuiven van het ene potje naar het andere. ‘Nu wordt de bekostiging te vrijblijvend toegekend zonder bestedingsvoorwaarden’, schrijft Verheggen.

Een bestedingsrichtlijn waarin staat hoeveel geld een school mag uitgeven aan overhead en aan het primaire proces, is volgens de bond ook nodig. Als besturen procentueel meer uitgeven aan overhead dan volgens de richtlijn mag, dan moet de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad dat goedkeuren, vindt de AOb.

De verantwoording moet ook veel beter. “Die is nu echt te mager”, zegt Verheggen. In jaarverslagen is niet te vinden of het geld daadwerkelijk aan de gestelde doelen is besteed. Verheggen pleit daarom in het plan voor het oormerken van geld voor de belangrijkste onderwerpen, zoals passend onderwijs, jonge leraren en onderwijsachterstanden. Scholen moeten er dan in het jaarverslag verantwoording over afleggen.

Controle en verantwoording
Er is te weinig controle op de financiën. Grote huisvestingsplannen worden vooraf niet goed getoetst. Medezeggenschapraden of ondernemingsraden zouden in alle onderwijssectoren instemming moeten hebben op de hele begroting. Ook moet er haast worden gemaakt met de wetsvoorbereiding om verplicht het jaarverslag openbaar te maken. 
 
Lees het hele plan voor de lumpsum op de website van de AOb.